Van het kastje naar de muur
Als je de Sociale Dienst belt met een vraag of probleem krijg je tien tegen
één het antwoord dat je met je consulent van SagEnn moet gaan
praten. Bij SagEnn trekken ze het smoel van de vermoorde onschuld. Zij willen
graag iedereen ter wille zijn maar ze krijgen de ruimte niet van de gemeente
enzovoorts. Wie er gelijk heeft, weet ik niet. Iedereen speelt de bal door en
wij kunnen door deze constructie nergens terecht en worden van het kastje naar
de muur gestuurd.
Bovendien wordt op deze manier vermeden dat problemen die van structurele aard
zijn, ook als zodanig aangekaart worden. Alles wordt als een individueel probleem
behandeld, als het al wordt behandeld.
Leugens en misleiding
Sommige consulenten bij SagEnn nemen het niet zo nauw met de waarheid.
Één van hen heeft het zelfs gepresteerd om bij een deelnemer die
zich ziek had gemeld een brief in de bus te doen waarop ze als Arbo-controleur
door het leven gaat. Ik heb die brief met eigen ogen gezien.
Ook heeft deze consulente een cliënt voorgehouden dat hij naar de werkfabriek
moest komen omdat ‘de cursus’ begon. “Nou, mooie cursus,”
heb ik de deelnemer in kwestie horen zeggen. Het is geen cursus, het is productiewerk!
Een deelnemer maakt de wc’s schoon, stofzuigt en verzorgt de koffie. Zij
heeft gevraagd of er door de middagploeg ook wat gedaan wordt. Het antwoord
was “Ja”. Later bleek dat niet het geval te zijn.
Een deelnemer die op sollicitatiegesprek ging, vroeg aan een consulente of de
werkgever op de hoogte was van haar gebrek aan ervaring op een bepaald gebied.
Het antwoord was “Ja”. De werkgever bleek later van niets te weten.
De angst voor zwart op wit
Over het algemeen willen de SagEnn-medewerkers niets op papier zetten.
Ik heb meermalen gevraagd om een brief waarin staat dat ik verplicht ben om
20 uur in de werkfabriek te werken en waarom. Uiteindelijk kreeg ik een heel
summiere brief. Anderen hebben geen brief gehad.
De eerste dag, 21 maart 2005, las de locatiemanager ons het reglement voor.
Zes weken later kregen we een boekje waar de regels in staan. Er staan kromme
zinnen in. Voor deelnemers die moeite hebben met Nederlands is het onleesbaar,
voor de anderen is het lachwekkend amateuristisch.
Je moet je handtekening zetten onder dat reglement. Dat zou dan betekenen dat
je het eens bent met de inhoud. Doe je dat niet, dan kun je vertrekken. Niemand
wil tekenen, want er staat gekke dingen in.
Tegenstrijdige informatie
Schering en inslag!!! Zo is er een paar weken sprake van geweest dat vrijwilligerswerk
afgetrokken kon worden van de uren die je in de werkfabriek werkte. Later mocht
het ineens niet meer. Een ander voorbeeld: op een lijst kun je invullen wanneer
je op vakantie wilt. Erboven staat: invullen voor 23 mei. Op 16 mei krijgen
we te horen dat het op 17 mei nog kan en daarna niet meer. Bij de werkverdeling
worden regelmatig tegenstrijdige instructies gegeven. Informatie over andere
zaken wordt ook in verschillende versies ‘gecommuniceerd’.
De recreatiecommissie
Wij moeten verplicht 20 uur werken voor onze uitkering. Als je dat niet
doet, krijg je geen geld. Nu hoor ik wel eens medewerkers van SagEnn praten
en mij is opgevallen dat ze soms een toon aanslaan alsof ze bij de recreatiecommissie
zitten. Ze ‘geven’ ons ‘een stukje dagbesteding’, ‘een
ritme’, en proberen ons ‘weer sociaal te laten functioneren.’
Dergelijke flauwekul is bijzonder ergerniswekkend en ontactisch. Sommige deelnemers
hebben al meer dan twintig jaar werkervaring en sommige deelnemers hebben vrijwilligerswerk
laten schieten omdat het niet mag of omdat het niet te combineren valt met de
20 uur in de werkfabriek. Kortom: het overgrote deel komt gewoon voor de uitkering
en niet voor stukjes dagbesteding. De enigen die misschien in dit verhaal geloven
zijn de SagEnn-medewerkers zelf, de anderen zien het hele project als dwang,
pesterij en getreiter.
De gemeente als zwaard van Damocles
De medewerkers van SagEnn dreigen vaak om met de gemeente te bellen. Dit
zeggen ze om de deelnemers bang te maken. Dat lukt. Niemand durft meer wat te
zeggen. Dit vind ik maatschappelijk gezien een hele slechte ontwikkeling.
Iedereen is vlak voor het begin van de werkfabriek opgebeld. In dat telefoongesprek
kon je aangeven of je ’s ochtends of ‘s middags wilde werken. Omdat
de deelnemers pas een paar dagen of een week van tevoren werden opgebeld, gaf
dat problemen. Ze gingen er maar vanuit dat je je afspraken verzette. Als je
daar tegen protesteerde, dreigden ze de gemeente te bellen. Dat zou korting
op de uitkering betekenen.
Apen in een kooi
In de hal bevindt zich boven in één van de wanden een raam.
SagEnn consulenten observeren ons door dat raam. We hebben gevraagd waarom dat
zo moet. Ze observeren ons omdat ze willen weten hoe wij werken want ze moeten
met ons naar werkgevers toe. Jammer dat ze zo weinig werkgevers kennen!
Ondertussen voelen wij ons als apen in een kooi. Wij vragen ons af wat zij van
ons te weten komen als ze zien dat we een brochure in een envelop schuiven.
Je zou bijna zeggen:”Kom even beneden en vraag gewoon wat je wilt weten?”
Sommige deelnemers schamen zich ervoor dat ze in de werkfabriek zitten. Niet
iedereen vertelt het aan familie en vrienden. Ondertussen komen er regelmatig
mensen binnen die zich niet voorstellen. Die kijken alleen maar. En we voelen
ons al zo te kijk gezet !!! Bij een evaluatie na de eerste twee weken is dat
aan de orde gekomen. Toen is gezegd dat het voortaan anders zou gaan. De gasten
zouden zich in het vervolg óf voorstellen óf ze zouden langslopen
zonder ons aan te gapen alsof we een andere diersoort zijn. Het heeft nog weken
geduurd voordat het minder werd.
Rommelige organisatie leidt tot klap
Één van de meewerkend voormannen is belast met de werkverdeling.
Hij zorgt ervoor dat de voorraad werk verdeeld wordt tussen de diverse werktafels.
Als er verschillende taken zijn, regelt hij wat waar en door wie gedaan wordt.
Dat loopt niet altijd op rolletjes. Soms legt hij knullig uit wat hij wil. Dat
doet hij niet omdat hij het slecht bedoelt. Het levert echter wel irritaties
op.
Een voorbeeld: een deelnemer die kaarten in doosjes moest doen was door de stapel
kaartjes heen. Hij liep naar de tafel waar de kaarten in setjes van vijf op
stapels werden gelegd. Daar wilde hij een voorraadje van meenemen zodat hij
verder kon. Dat vond één van de jongens aan die tafel niet goed
maar daar trok hij zich niks van aan en hij pakte de kaarten. De ander werd
boos en sloeg hem (gelukkig niet hard).
Ik zeg niet dat het de schuld was van de meewerkend voorman maar wel dat het
voorkomen had kunnen worden als de organisatie beter was geweest.
Het optreden van de locatiemanager, de lucifer en het kruitvat
De locatiemanager verdient de hoofdprijs in de categorie ‘ontactisch
opereren’. Hij heeft, als geen ander, het talent om goed nieuws te brengen
als een regelrechte ramp.
Een voorbeeld: SagEnn werkt tegenwoordig samen met het detacheringsbureau DMK.
Dat bureau heeft regelmatig vacatures in het midden- en kleinbedrijf. De locatiemanager
kwam de hele groep vertellen over de samenwerking. Hij zei dat we drie maanden
met behoud van uitkering (dus zonder salaris) voor DMK aan de slag konden. Na
drie maanden konden we eventueel een contract krijgen. Iedereen in de zaal was
boos.
Een dag later kwam de locatiemanager zeggen dat de proefperiode niet drie maanden
is maar slechts twee weken. Alle commotie had voorkomen kunnen worden als hij
direct het goede verhaal had verteld. Maar de schade was al aangericht.
De boosheid en het gevoel van onrecht en frustratie heeft nog dagenlang nagegonsd.
Deelnemers waren bang voor agressie. Kennelijk zagen de SagEnn-medewerkers ook
dat de locatiemanager olie op het vuur gooide en sindsdien zijn we verlost van
de ‘optredens’ van deze locatiemanager.
Vacature vervuld, kandidaat weet van niets
De consulenten springen een gat in de lucht als ze een vacature weten te
bemachtigen. Ze zijn dan zo enthousiast dat ze vijf of zes kandidaten voordragen.
Dat gaat niet zomaar. Eerst worden die kandidaten uitvoerig gepolst. Dan volgt
een sollicitatiegesprek. Als dat voorbij is, horen de kandidaten niets meer.
Pas als ze ernaar vragen, blijkt dat de vacature is ingevuld en dat ze het niet
geworden zijn.
Werkfabriek als normale werksituatie
Voortdurend wordt ons voorgehouden dat we de werkfabriek moeten zien als
een normale werksituatie.
In een normale werksituatie ken je van je collega’s hun voor- en achternamen.
Van de productieleider en de meewerkend voormannen mogen we de achternaam niet
weten want ze zijn bang voor wraakoefeningen van deelnemers.
Van sommige collega’s in de werkfabriek weet je ook de voornaam niet.
Het enige wat de deelnemers gemeen hebben, is dat ze allemaal in de bijstand
zitten. Niemand heeft hiervoor gekozen. De sfeer is rommelig en niet iedereen
kan daar goed tegen. Van mensen die weggaan, weet je niet waar ze blijven. En
de sfeer van intimidatie en repressie past ook niet bij een normale werksituatie.
SagEnn is, net zoals een normale werkgever, verantwoordelijk voor de veiligheid binnen de productiehal. Die veiligheid laat in meerdere opzichten te wensen over.
Provocerend gedrag van SagEnn-medewerkers leidt herhaaldelijk tot woede...
Het schijnt maar moeilijk tot de SagEnn-medewerkers door te dringen dat
door hun provocerende gedrag de sfeer verpest wordt. Het is al meerdere keren
voorgekomen dat één van hen tegen de groep begon te praten op
een manier dat vrijwel iedereen witheet werd. Ze hebben de macht en dat willen
ze laten weten ook. De ene keer wordt gezegd dat de uitkering zo kan worden
stopgezet, de andere keer zeggen ze dat ze dat je niet op vakantie mag.
Ik heb meegemaakt dat we te horen kregen dat we naar huis mochten als het werk
klaar was. Toen we wilden vertrekken, werden we tegengehouden omdat een groep
aan een andere tafel nog niet klaar was. Dit was van tevoren niet duidelijk.
Deze ‘misverstanden’ wekken irritaties.
We moeten dit en we moeten dat, nooit wordt een motivatie gegeven. We worden
behandeld als derderangs burgers, en daar wordt iedereen boos over.
Ik heb de twee voormannen en de productieleider diverse keren gewaarschuwd omdat
ik zie en hoor hoe boos mijn collega’s (en ikzelf) worden. Natuurlijk
moet je geen grote bek geven of dreigen met slaag, dat weten wij ook wel, maar
waarom voortdurend het machtswoord gebruiken?
Oorzaak hiervoor is onder meer dat één van de meewerkend voormannen
vaak in z’n eentje de boel moet regelen op de werkvloer. De andere meewerkend
voorman houdt zich vaak met andere zaken bezig en de productieleider zien we
ook niet veel op de werkvloer. Het is wat veel voor één voorman
en het kan teveel worden. Als hij het niet meer aankan zegt hij ‘ik bel
de gemeente’. Dat leidt tot nog meer boosheid. En zo komen we in een neergaande
spiraal terecht en de sfeer kan dagenlang slecht blijven.
Heftruck: niet gekeurd, geen diploma
In de hal staat een heftruck. Die wordt gebruikt om de dozen vol ingepakte
spullen naar de bovenverdieping te verplaatsen. De heftruck is niet gekeurd.
Dat zou wel moeten. De man die erin rijdt, heeft daarvoor geen papieren, die
zijn verplicht, anders mag je niet in zo’n ding rijden.
Dat betekent dat SagEnn een risico neemt met onze veiligheid. Dit vind ik een
zeer kwalijke zaak en ik wil dat SagEnn hierin zo snel mogelijk zijn verantwoordelijkheid
neemt.
Vluchtroute vanuit de kantine
In de kantine is er maar één trap naar beneden. Mocht er
brand uitbreken en die trap raakt versperd dan ben je zuur want een andere uitweg
is er niet.
Ze lopen je de deur plat als ze iets van je willen
Als je je ziek meldt, loop je de kans dat een consulent aan de deur komt.
Als ze een handtekeningen van je nodig hebben, loop je de kans dat ze aan de
deur komen. Ik heb niets te verbergen maar zou me wel overrompeld voelen.
De huis-, tuin- en keukenpsychologie
Er zijn nog ergere dingen. Het werken in de werkfabriek moet ertoe leiden
dat je een realistisch zelfbeeld opbouwt. Dat staat in het reglement. Je moet
daaraan meewerken. Het werk dat je doet, is heel eenvoudig. Daaraan kunnen ze
dus niet zien wat een deelnemer allemaal in z’n mars heeft. En toch kijken
ze steeds door dat observatieraam. Ze zien veel meer dan je zou zeggen, ze zien
niet alleen dat je dingen inpakt, nee, ze zien ook ‘je persoonlijkheid’.
Dat zie je zelf dan misschien niet, maar zij wel.
Een paar voorbeeldjes van hun ‘mensenkennis’. Ze hebben tegen iemand
met problemen gezegd: “Ik zie dat jou wat dwars zit.”( Terwijl ze
wisten uit het dossier wat er aan de hand was). Maar het kan erger. Tegen een
collega is gezegd: “Jij bent een beetje ADHD hè.” Tegen een
ander: “Ja, er zitten er hier meer op Sesamstraatniveau!!!!!”
Om dit soort kwalificaties op het niveau van huis- tuin- en keukenpsychologie
aan te horen, is tenenkrommend. Zeker omdat ze aan de andere kant vaak volledig
voorbijgaan aan de problemen waar sommigen mee kampen. Die problemen zijn niet
mals. Sommigen zorgen voor zieken, anderen hebben ernstige geldproblemen of
zijn herstellende na een zware tijd, overspannenheid, of burn-out.
Ik zou erop willen wijzen dat onze underdog-positie ons niet weerbaarder maakt,
en daarmee geschikter voor de arbeidsmarkt, maar juist kwetsbaarder en murw.
De hele bedrijfsvoering lijkt voor een habbekrats te moeten. SagEnn profiteert van gratis handjes. Dat staat hoger op de agenda dan het bemiddelen naar werk. Het resultaat mag er dan ook zijn !!!
Om de deelnemers aan de werkfabriek te kunnen bemiddelen naar de arbeidsmarkt
is het zaak dat het reïntegratiebedrijf kennis heeft van die arbeidsmarkt.
SagEnn suggereert met bepaalde werkgevers contacten te hebben en daardoor snel
op de hoogte te zijn van vacatures.
Daarnaast is het natuurlijk wenselijk dat de SagEnn-medewerkers de CV’s
van de deelnemers kennen en begrijpen. Het zou fijn zijn als zij signaleren
wat de zwakke punten zijn op je CV en als zij zouden helpen om dat op te lossen.
SagEnn pretendeert maatwerk te leveren. Maatwerk houdt in dat de juiste man
op de juiste plaats terechtkomt en dat zowel de werkgever als de werknemer tevreden
zijn.
Nu de praktijk!
De vacatures waar SagEnn tot nu toe mee gekomen is, zijn bijna allemaal
van tijdelijke aard en parttime. Daarmee kom je niet uit de uitkering. De deelnemers
willen wel graag uit de uitkering en voelen zich daardoor soms in een moeilijk
parket gebracht. Wel solliciteren betekent misschien dat je een andere, betere
baan misloopt en nog langer met het gezeur van de uitkering zit. Niet solliciteren
betekent dat je een probleem kunt krijgen met je consulent en mogelijk gekort
wordt op de uitkering.
Het aantal vacatures waar SagEnn mee is aangekomen, is niet zo groot, hooguit
tien. Mogelijk wordt er achter de schermen aan gewerkt, maar het lijkt er niet
op. In een gesprek met mijn consulente gaf zij aan dat SagEnn geen contacten
heeft in de sectoren die voor mij interessant zijn.
Een werkgever had een vacature voor een baan als gastvrouw voor 10 uur per week.
SagEnn heeft direct een aantal kandidaten gepolst. Er gingen een paar weken
voorbij en toen bleek dat het om een interne vacature ging. Ze losten het met
hun eigen personeel op. De gepolste kandidaten waren dus ‘blij’
gemaakt met een dooie mus.
De locatiemanager heeft het gepresteerd om ons, op een dag dat er geen productiewerk
was, te vragen het industrieterrein op te gaan en bij andere bedrijven te gaan
vragen om werk. Dat vond ik wel een stunt maar geen reklame. We hadden onze
werkplunje aan en voelden ons als bedelaars de straat op gestuurd. Niemand heeft
dit gedaan. Het geeft wel aan hoe weinig waarde SagEnn hecht aan professionaliteit.
Op een dag werd ik samen met een andere deelnemer gevraagd om bedrijven in de
regio te bellen en te vragen wie over het aannemen van personeel ging. Een SagEnn-medewerker
had een paar pagina’s uit de Gouden Gids gescheurd en daar ging ik mee
aan de slag. Ik werkte toen al acht weken in de werkfabriek. Ik was er verbaasd
over dat ze dat niet eerder hadden gedaan, dat er nog geen brochure de deur
uit was. Overigens viel het me wel op dat werkgevers niet erg enthousiast reageerden
op de term reïntegratie. Een aantal werkgevers rekruteert werknemers uit
de eigen kennissenkring. Andere werkgevers hadden geen interesse en gaven geen
reden daarvoor. Ook was er een werkgever erg boos omdat hij een werknemer in
de maag gesplitst heeft gekregen via het UWV (niet via SagEnn) die snel weer
terugviel in de WAO en hij moet het betalen. Dat wordt een rechtszaak.
Het feit dat SagEnn twee deelnemers uit de werkfabriek haalt om die telefoontjes
te plegen, geeft wel aan dat ze het zelf niet aan kunnen. Dat is werk dat door
SagEnn medewerkers gedaan zou moeten worden.
SagEnn en de cliënt op zoek naar werk
De medewerkers van SagEnn gaan er over het algemeen van uit dat de deelnemers
dom zijn en dat het hun eigen schuld is dat ze werkloos zijn. Door die negatieve
grondhouding hebben ze niet zoveel oog voor de kwaliteiten van deelnemers.
Van sommige deelnemers begrijpen de SagEnn-consulenten de CV’s niet. Ze
weten niet wat bepaalde diploma’s inhouden. Daardoor hebben ze geen kijk
op wat de persoon in kwestie kan en wil. Het gaat hier niet alleen om immigranten
die in het land van herkomst in een totaal andere maatschappij hebben geleefd
en gewerkt maar ook om autochtonen. Zodra er specifieke diploma’s op de
CV staan, weten ze niet wat die betekenen. Het wordt zo erg moeilijk om succesvol
te bemiddelen.
In het algemeen gaan de SagEnn-medewerkers ervan uit dat iedereen laaggeschoold
is. Daarom zoeken ze ook vacatures in die hoek. Helaas werkt dit draaideurwerkloosheid
in de hand. Ik heb al twee collega’s terug zien komen na een dienstverband.
Een werknemer die niet goed past in de baan, houdt het niet lang uit. Natuurlijk
weet ik dat je alle banen die algemeen maatschappelijk aanvaard werk inhouden
moet accepteren maar het effect van deze leuze is niet zo groot. Een werkgever
wil gewoon iemand die past in het profiel en zal een slimme advocaat uit Sudan
niet gauw als kippenvanger aannemen. De One Size Fits All-aanpak van SagEnn
levert hierdoor geen plaatsingen op.
Er is een zaaltje met computers waar mensen mogen internetten om vacatures te
zoeken, maar het netwerk ligt vaak plat en er is geen ondersteuning. Een meewerkend
voorman heeft tegen mij gezegd dat de consulenten van SagEnn willen helpen met
solliciteren. Daar komt in de praktijk niet veel van terecht. Bovendien, ik
kijk wel uit om een vacature aan te melden, want dan sturen ze zes anderen naar
de vacature die ik zelf met moeite op internet heb gevonden.
Verzoeken om bijscholing worden categorisch geweigerd. Wat de redenen daarvoor
zijn weet ik niet (het zal wel geld kosten) maar het werkt demotiverend. Van
één deelnemer weet ik dat hij niet kan lezen en schrijven in het
Nederlands. Dat lijkt me nogal een belemmering. Er wordt niets aan gedaan. Wat
heeft zijn aanwezigheid in de werkfabriek voor zin? Als hij ergens een contract
kan krijgen weet hij niet eens wat er in staat.
De productieleider die de eerste zes weken de leiding had in de werkfabriek
van SagEnn, heeft op zijn laatste dag tegenover mij toegegeven dat het beter
kan. Hij zei dat er wel tien of vijftien deelnemers bij zijn die hij zo ‘in
de markt zou kunnen wegzetten.’ Maar hij zei niet de hele wereld op zijn
nek te kunnen nemen.
Zelf ben ik de oriëntatie op de arbeidsmarkt een beetje kwijtgeraakt. Er zijn weinig vacatures. Ik ben al blij als ik iets vind, waar ik op kan schrijven. De lange termijn is, eerlijk gezegd, uit zicht. Een collega merkte onlangs op: “We hebben het nooit over vacatures.” Dat is zo en dat is jammer want één van de doelen van SagEnn is dat we elkaar helpen en stimuleren en op de hoogte brengen van vacatures.
Terug naar de homepage